Przejdź do treści
Filozofia-mądrość-nauka-dyskusje
Przejdź do stopki

Z dziejów miasta

Treść

Średniowieczny Sącz:

       

       Założenie Starego Sącza datuje się na rok 1257. Miasto to zostało ulokowane, na prawie magdeburskim (niemieckim), które, dawało osiedlającym sie mieszczanom, wiele korzystnych praw. Jest to wzmianka, typowo historyczna; prawdopodobnie, początki osadnictwa na ziemi sądeckiej, wiążą się z czasami zmierzchłymi, burzliwymi, pierwszego okresu naszej państwowońści. Wyjątkowo dogodne, usytułowanie geograficzne między dwoma rzekami: Popradu i Dunajca; będącymi jednocześnie szlakami handlowymi, we wczesnym średniowieczu. Piewrotnie osada handlowa, która bogaciła się na cle, pobieranym przez czeskich i węgierskich kupców, w krótkim czasie przekształciła sie w ważny węzeł komunikacji na bursztynowym szlaku. Wraz z utworzeniem Nowego Sącza, osada, podupadła i straciła swoje pierwotne znaczenie.Księżna Kinga, będąca córką króla węgierskiego Beli IV, doprowadziła do rozkwitu Starego Sącza, fundując dwa klasztory: Klasztor Sióstr Klarysek i Ojców Franciszkanów.Swoją modlitwa i pracą, wniosła do życia klasztornego ducha prostoty i radości stworzenia.

     Do ważnych wydarzeń możemy zaliczyć spalenie miasta przez wojska Zygmunta Luksemburczyka w 1410 roku. Grabież ta doszczętnie zniszczyła populację Sądeczan obróciła w perzynę wiele miejskich zabudowań. Ten fakt świadczy o mrocznych dziejach naszego miasta, które na trwałe wpisały się w proces kształtowania naszego miasta. Historia nie oszczędziła Starego Sącza, który w tych czasach spłynął krwią.

 

 

 

 

Stary Sącz w czasach Nowożytnych:

   

    Renesans stanowi białą kartę w dziejach miasta, które prawdopodobnie przeżywało w mysl humanizmu rozwój szkolnictwa i piśmiennictwa oraz jako, że miasto nie było hermetyczne, przeżywało napływ włoskich idei i filozofii.

   Barok to epoka szczególnego rozwoju kulturalnego i architonicznego Starego Sącza, epoka powrotu do idei średniowiecznych i powrót ku Bogu i wierze chrzescijanskiej.Architektura Baroku nie stworzyła nowych rodzajów budowli o innym niż dotychczas przeznaczeniu. Nadal budowano kościoły, pałace, siedziby władz miejskich i domy mieszkalne. Architekturę, uważa się jednak za szczególnie ważną dziedzinę ówczesnej sztuki, bez niej bowiem nie powstałoby z pewnością wiele wspaniałych rzeźb i malowideł, służące do wystroju wnętrz.Forma rzeźby barokowej, uległa znacznym zmianom; statyczny, spokojny układ figur uległ silnemu poruszeniu.Wyrzeźbione postacie, wyglądają, często tak, jakby nagłe zaklęcie zatrzymało je w gwałtownym ruchu.Natomiast malarstwo barokowe podporządkowane było budowli, służąc uświetnieniu jej wnętrz albo-jak w kościołach-podniesieniu religijnego nastroju.Malarstwo to było realizowane techniką freskową(na wilgotnym tynku).

    Oświecenie wiąże się z wieloma tragediami, i krwawymi dziejami naszej ojczyzny, która jak mogła, tak broniła się przed zaborcami.W czasie konfederacji barskiej, w nasze progi zawitał marszałek łomżyński Kazimierz Pułaski, ten sam, który poniósł bohaterską śmierć, broniąc amerykańskiej rewolucji jako głównodowodzący kawalerii Stanów Zjednoczonych pod Savannah. Pod Starym Sączem doszło do krótkiej potyczki. Po haniebnym I rozbiorze Polski, Stary Sącz wszedł w skład austriackiej Galicji. Z powrotem został włączony do granic Polski w 1918 roku. Stary Sącz wiele razy nawiedzały pożary. Największy miał miejsce w 1795 , kiedy spaleniu uległo prawie całe miasto wraz z ratuszem .  Z ognia ocalał jedynie  dom mieszczański zwany "Domem na Dołkach".

      Romantyzm podobnie jak i oświecenie to epoki krwawe i burzliwe dla dziejów nie tylko naszego miasta, ale także całej Polski. Lata 1801-1814r. to czasy napoleońskie, czasy wojen, nieurodzaju, klęsk i rozpaczy. Nasi rodacy, musieli stanąć u boku wielkiego wodza francuzkiego by zyskac niepodległość, odbudować i zreformować panstwo. Po kongresie wiedeńskim w 1815r. Stary Sącz zanalazł się pod panowaniem zaborców austryjackich, a konkretnie w prowincji austryjackiej nazwanej ,,Galicją".  Lata 1815-1818 to czasy zamierzchłe, burzliwe.W roku 1815 miało miejsce ważne wydarzenie na ziemi sądeckiej-zburzenie klasztoru franciszkanów. W roku 1848 na ziemiach Krakowskich wybuchło powstanie, które wojsko austryjackie szybko stłumiło. Szlachtę na ziemiach sądeckich bito, a nawet mordowano. Austyjacy chcieli,aby polscy chłopi wymordowali całą szlachtę na ziemiach małopolski, bogatej w surowce, aby przejąć ich posesje i dobytek.

 

 

 

 

 

 

 

 Główne rozruchy miały miejsca w Nowym Sączu i Jazowsku.  Nadeszły lata 1848-1849. Czasy Wiosny Ludów, która dotyczyła nie tylko państw Europejskich, ale także Polski. W zaborze austryjackim nasiliły się tendencje powstaniowe, coraz częściej domagano się zniesienia pańszczyzny i przyznania wolności osobistej

 

        

Sącz w czasach współczesnych:

 

     Czasy współczesne wiążą się z rozwojem urabistycznym miasta oraz krwawymi dziejami odradzającej się ku wolności ojczyzny. W 1903r. powstało przy ul.Daszyńskiego, seminarium nauczycielskie, które wychowało wiele pokoleń wspaniałych dydaktyków. pedagogów i wychowawców. W 1910r. włączona została w obręb administracji miejskiej gmina Podmajerz . Podczas I wojny śiatowej, z racji włączenia Starego Sącza do cesrastwa austowęgierskiego, obywatele naszego miasta, zostali wcieleni w szeregi armii państw trójprzymierza. Sądeczanie, brali udział m.in. w bitwie pod Gorlicami, będącej największą bitwą I wojny świtaowej na froncie wschodnim. O gotowości militarnej naszego regionu świadzczą poszostałości po koszarach armii austrowęgierskiej w Marcinkowicach, koło Nowego Sącza. Sądecczanie, także walczyli i umierali w walkach o wolności Rzeczypospolitej w błekitnej armii, marszałka J.Piłsudzkiego. Nasze miasto podobnie jak ojczyzna, odrodziło się obywaltelsko i gospodarczo w 20-leciu między wojennym. Na terenie sądecczyzny od 1935r. powstały zakłady włókinniczo-chemiczne w ramach projektu COP-Centralnego Okręgu Przemysłowego. Ambitne plany rozwoju przemysłowego zostały, przerwane wybuchem II wojny światowej w 1939r. Nasze miasto zajęły siły niemieckie, tworząc garnizon w Starym i Nowym Sączu oraz posterunki strażnicze m.in. w Moszczenicy. Gdy zbliżały się oddziały sowieckie, faszystowskie dowództwo zdecydowało o budowie pomocniczych lini tymczasowego oporu rozciągającej się wzdłuż granicy lasu miejskiego.

 

 

 W czasach Polski powojennej w czasach socjalizmu, w 1948r. z inicjatywy lokalnych patriotów, powstało Towarzystwo Miłośników Starego Sącza. W 1954r. Stary Sącz, otrzymał tytuł rezerwatu urbanistycznego, w tym samym roku w mieszczańskiej kaminicy z XVIIIw. założone zostało muzemu regionalne- ,,Dom na dołakch". W 1970r. miasto otrzymało tytuł mistrza gospodarności kraju.

 

 

  Lata 80 XXw. przyniosły w Polsce, odwilż ustrojową, sądeczanie mieli także istotny, lokalny wkład, w obalenie władzy komunistycznej. Dnia 16 czerwca 1999r. miasto spotkał niezwykły zaszczyt. Stary Sącz, stał na trasie, planowanej pielgrzymi papież Jana Pawła II, do Polski. Papiez kanonizował bł.Kingę, wpisując ją tym samym w poczet świetych kościła rzymsko-katolickiego.

 

 

 W roku 2007 miasto obchodziło 750-lecie swojego istnienia. Dłudowieczna tradycja, malownicze położenie, niezwykłe krajobrazy, czynią z naszego miasta prawdziwą perełkę architektoniczno-kraojbrazową, na skalę światową.

 

 

 

 

 

                                                                                                        

                                                                                           Autor: R.Z i P.R               

6691