Muzyka klasyczna

Treść

STAROŻYTNOŚĆ

łasną kulturę muzyczną stworzyły wszystkie znaczniejsze kraje starożytne, takie jak Mezopotmia, Egipt, Palestyna, Indie, Chiny i Japonia oraz Grecja i Rzym, a także państwa Ameryki Prekolumbijsiej. Dwane kultury wschody rozróżniały  muzykę ceremonialna od ludowej. Muzyka ceremonialna stała na znacznie wyższym poziomie, służyła między  innymi uswietlaniu uroczystośi dworskich, wymagała też nie kiedy większej liczby wykonawców.
Muzyka chińska jest najstarszą ze wszystkich. Sposób śpiewania odbiegał od naturalnego sposobu wydobywania dźwięków i zbliżał się do towarzyszących mu instrumentów. Słowa miały większą wagę niż melodia. Muzyką często zajmowali się cesarze. Powstała wówczas muzyka kultowa, wokalna, ludowa i kameralna.
Muzyka wyrastała z filozofii. Ideał to dźwięki długobrzmiące, wprowadzające słuchacza w określony stan emocji. Muzyka pomagała osiągnąć spokój.
Powstaje pierwsza Instytucja Muzyczna – Cesarskie Biuro Muzyki.
Opierano się na skali pięciotonowej (pentatonika): c, d, e, g, a. Za Konfucjusza wprowadzono półtony. Każdy dźwięk w skali odpowiadał jednemu członkowi rodziny:
c – mąż
d – syn
e – wnuk
g – żona
a – synowa
Towarzyszyły instrumenty:
strunowe szarpane: lutnia, harfa, cytra
·    aerofony: flet bambusowy, piszczałka, harmonijka ustna
·    perkusyjne: grzechotki, brzękadła, gong – pojedyncze lub zawieszone po kilka na jednej ramie
Istotne były również dzwony, których barwa miała znaczenie symboliczne. Dźwięk dzwonu oznaczał jesień, przemijanie, metal. Barwa bębnów mogła być natomiast symbolem północy, zimy, wody czy skóry.

Muzyka wokalna została rozwinięta na gruncie obrzędów i biesiad. Śpiewano nosowo, melizmatycznie. Muzykę wokalną wykonywano a capella lub z towarzyszeniem instrumentów.
Wiadomości na temat starożytnej muzyki chińskiej czerpie się z obserwacji dzisiejszej muzyki tradycyjnej. W obecnych czasach pieśni są wykonywane na wzór starożytnych pieśni obrzędowych, religijnych, historycznych


Muzyka w dawnej Mezopotamii związana z ceremoniałem religijnym (głównie Sumerowie) i jako muzyka dworska (Akadowie, Asyryjczycy). Wierzono, ze między mikro- a makrokosmosem istnieje harmonia. Muzyka może odbijać harmonię dzięki proporcjom matematycznym. Muzyka  wywarła wielki wpływ na dzieje muzyki europejskiej, ponieważ stała się jednym z jej źródeł (obok muzyki Egiptu legła u podstaw muzyki Izraela, a także antycznej Grecji).
W Mezopotamii powstały zręby pierwszego teoretycznego systemu, łączącego muzykę, magię, astrologię i matematykę. Przez swój uporządkowany charakter muzyka łączona była z kosmosem, czyli ładem wszechświata; np. interwały muzyczne (unison, oktawa, kwinta, kwarta), będące niczym innym jak proporcjami matematycznymi, wynikłymi z podziału struny na części, łączono z porami roku. W ten sposób muzyka obijała harmonię makrokosmosu. Te zagadnienia przejęli i rozwinęli w następnym tysiącleciu greccy pitagorejczycy. Przez swój związek z magią muzyka dostępna była wyłącznie kapłanom. W zasadzie praktyka muzyczna (śpiewy, tańce) uznawana była za działanie magiczne, a więc posiadające moc sprawczą na równi z zaklęciami. Muzycy szkoleni byli w szkołach, początkowo istniejących wyłącznie przy świątyniach, gdzie oprócz wiedzy muzycznej szkolono ich w zakresie teologii, kosmologii czy wiedzy o demonach. W Mezopotamii nie znano notacji muzycznej, stąd wszystkie utwory przekazywane były na drodze pamięciowej.
Znano liczne instrumenty, zbliżone do instrumentów starożytnego Egiptu (lira, harfa, flet, obój). Przedmioty te traktowane były jak obiekty magiczne o wielkiej mocy. W ciągu wieków ich konstrukcja ulegała zmianie; np. lira ewoluowała z postaci 3-strunowej (ok., 3000 p.n.e.) do 15-strunowej (ok. 2300 p.n.e.), podobnie jak harfa (ewolucja od 4 do 22 strun). W mezopotamskich instrumentach strunowych po raz pierwszy zastosowano progi na gryfach. Z form muzycznych znano monodię oraz responsorium. Dominowała muzyka wokalna (zaklęcia, inkantacje).

W Egipcie muzyka była związana z religią, a także ze spędzaniem wolnego czasu. Rozwijała sie muzyka wokalna i instrumentala do których wykorzystywano instrumenty takie jak:
dęte blaszane: trąba
·    dęte drewniane: flet
·    strunowe szarpane: harfa, lutnia, lira
·    perkusyjne: sistrum, bęben, tamburyn

W Izraelu wiadomości o muzyce czerpiemy ze Starego Testamentu. Rozwijała się muzyka obrzędowa wykonywana a cappella.  Muzyka była również podporządkowana tekstowi i wykorzystywała skale diatoniczne. Istniała również muzyka taneczna i rozrywkowa.

Myzyka w Indiach to tradycyjna która istnieje do dzisiaj. Dominował w niej śpiew, choć tworzono także muzykę instrumentalną. Tekst był podporządkowany muzyce. Myzyka była tworzona na skali zbudowanej z dwudziestu dwóch ćwierćtonów, zwanych śruti. W Indiach wykorzystywano instrumenty takie jak: sarangi (instrument smyczkowy), tabla (bęben), surmandala (podobna do cytry), vina, bansuri (flet wykonany z drewna), sitar (rodzaj lutnii), dżaltarang (miseczki porcelanowe w które się uderza pałeczkami).

W Grecji muzyka związana była z kultem bogów, a także z poezją i dramatem. Istaniał również muzyka niekultowa czyli pieśń ludowa i bohaterska. W Grecji antycznej rozwineła się bogata teoria muzyki ( Pitagoras. Arystoksenos, Didymos). Powstał system dźwiękowy, którego postawę stoniły tak zwane tetrachordy, czyli szeregi czetodźwiękowe, dzielące game na pół, różniące się między sobą układem całych tonów i półtonów. Pitagoras odkrył, że jeżeli skrócimy strunę w połowie to otrzymamy dźwięk o oktawe wyższy. Jeżeli skócimy strunę w jednej trzeciej długosci, otrzymamy dźwięk o kwinte wyższy, a kiedy skrócimy dźwięk w jednej czwartej długościi to otrzymamy  dźwięk o kwarte wyższy. Interwały oktawy, kwinty, kwarty były dla Greków najbardziej doskonałymi. Antyczni akustycy nie odkryli do końca zależności pomiędzy napięciem struny, a wysokością dźwięku. Wiedzieli tylko, że grubsza struna o tej samej długości co cienka da niższy ton. Obliczeń tych dokonano na monochordzie.
Warto dodać, że Grecy przypisywali skalom dźwiękom wartości etyczne: jedne miały cechować  siłą moralną inne - np, zniewieściałością. Nauka o etosie jest dziełem Platona; w przeciwieństwie do niego Arystoteles był zwolennikiem traktowanie muzyki zmysłowo i autonomicznie. Sztuka grecka, a z nią i myzyka wywarła decydujący wpływ na kulturę europejską. Nie tylko sam wyraz muzyka pochodzi z greckiego, ale także terminy takie jak: melodia, rytm, harmonia, gama, homofonia, kanion, chór.
Z instrumentów perkusyjnych przeszły do następnych epok:
bębny
gongi
talerze
grzechotki
tarła

W starożytnym Rzymie podobnie jak w Grecji muzyka towarzyszyła poezji i formom dramatycznym: mimy i atellany. Klimat sprzyjał temu, aby grać i śpiewać na otwartej przestrzeni.
Przed podbojem greckim najpopularniejszymi instrumentami były instrumenty dęte. często używano trąb, które początkowo nie były zwijane. Po podboju Grecji w Rzymie upowszechniły sie instrumenty takie jak lira i aulous.
Muzyka podkreślała sławę i bogactwo, czemu służyło wykorzystanie dużych zespołów wokalnych i instrumentalnych. Wtedy też wykrystalizował się podział na twórców i słuchaczy. Wcześniej współtworzono muzykę.
Duże znaczenie miała muzyka wojenna. Rozwineło się muzykowanie uliczne. Używano instrumantów dętych blaszanych (buccina) i organów wodno-hydraulicznych.
Własną muzykę rozwineło wczesne chrześcijaństwo. Powstały psalmy i hymnu: teksty psalmów czerpano z Biblii, hymny tworzono na chwałę Bożą ( przykładem takiego hymnu jest Gloria in excelsis Deo- Chwała na wysokości Bogu). Z kolei Nowy Testament i cała religia chrześcijańska przez dwa tysiące lat swojego istnienia spowodowały, że wiele najpiękniejszych oraz najbardziej głębokich artystycznie dzieł muzycznych kultury europejskiej narodziło się i ich inspiracji.

Ogólnie możemy powiedzieć, że muzyka świata starożytnego związana była z wierzeniemi i obrzędami. Łączono ją z bogami oraz z kosmosem i przypisywano jej znaczenie symboliczne. Można więc uznać, że to starożytność wyposażyła następne epoki w podstawowe instrumentarium.